Chú giải:
Sự liêm khiết được biểu thị cho việc
không tồn tại của lòng tham. Thường một người liêm khiết
không tùy tiện cho ai bất cứ vật gì dù là nhỏ nhất, cũng như
không tùy tiện nhận bất cứ vật gì dù là nhỏ nhất từ
những người khác. Vật nhỏ nhất có thể là một ngọn cỏ. Người đó cũng sẽ chẳng
tùy tiện cho một ngọn cỏ cho
một ai đó hay tùy tiện lấy vật của người khác. Đây là
ý nghĩa của sự liêm khiết, là thanh tịnh và không có lòng tham.
Một con người có đặc tính như vậy được coi là rất cao quý.
Vào thời kỳ cổ đại, Vua
Nghiêu, ở tuổi về già mong muốn thoái vị và tìm kiếm một bậc hiền nhân để
nhường ngôi. Vua mong muốn tìm được một người kế vị
để có thể trao ngai vàng. Nhà
vua từng nghe đến Sào Phủ và
Hứa Do là hai bậc hiền nhân có phẩm hạnh thanh
tịnh và cao thượng. Sào Phủ (người
cha ở tổ chim) có tên như vậy vì
là người hoàn toàn không cần bất cứ thứ gì; và ông trú ngụ trên cây
trong chỗ ở tương tự như một tổ chim. Ông không có bất kỳ
lòng tham nào. Khi ông muốn uống nước, ông dùng hai
lòng bàn tay để
hớp nước uống. Một lần, có một người biếu ông một quả bầu
khô dùng để uống nước. Ông treo nó lên cây khi không cần dùng. Tuy
nhiên mỗi khi có gió thổi qua thì quả bầu khô đó đập
vào cây và tạo nên những âm thanh ồn ào, do đó ông đã tháo quả bầu khô xuống
và vứt bỏ. Ông ta cao quý như vậy đó. Ông không muốn bất kỳ thứ gì.
Nhan Uyên (*)
sinh sống tại một hẻm nghèo còn dùng một mảnh sành
để ăn và dùng quả bầu để uống nước; ngược lại, Sào
Phủ thậm chí không cần một quả bầu hay một miếng sành. Ông ta thanh khiết
như vậy đó. Ông và người bạn là Hứa Do cả hai đều
không có lòng tham, mặc dù Hứa Do còn có một con
trâu. Hứa Do yêu thích con trâu và cưỡi nó đi
khắp mọi nơi.
Hai bậc hiền nhân này nhân
cách vô cùng cao quý. Tư tưởng của họ không ẩn chứa chút lòng tham nào.
Họ cũng không
hề có bất kỳ sự sợ hãi nào. Khi
quý vị không có chút lòng tham nào, quý vị sẽ không phải sợ
bất cứ điều gì.
Và rồi vua Nghiêu đã đích thân viếng
thăm họ. Khi vua
Nghiêu gặp Sào Phủ tại nơi ở của ông ta trên cây, vua
Nghiêu đã giải thích về việc nhường ngôi cho Sào Phủ. Nhà vua nói rằng “Ông
là người rất tốt, và vương quốc này cần những người như ông để trị vì. Ta
muốn trao giang sơn này cho ông. Ta không còn muốn tiếp tục làm hoàng đế
nữa”. Nhà vua đã phải nói rất nhiều lời, đại loại như: “Ta
muốn ban cho ông ngai vàng. Ông
không nên quá nhàn nhã như vậy. Ông hãy nên làm một ít việc cho dân chúng!”.
Khi nghe được những lời này, Sào Phủ đã bịt đôi tai lại và chạy xuống dòng
sông để rửa sạch tai. Ông nghĩ rằng, “Những lời dơ
bẩn của vua
đã làm bẩn đôi tai của ta”. Đời nay nếu người ta nghe
được những cuộc nói chuyện dơ bẩn, họ rất háo hứng lắng nghe. Họ sẽ lắng
nghe một cách rất hăng hái và vui vẻ.Tuy nhiên ở trường hợp Sào Phủ, khi ông
ta được ban tặng cả vương quốc thì ông cảm thấy đôi tai của mình bị ô nhiễm.
Mỗi người chúng ta đều
nên tự hỏi đôi tai mình có thật “sạch sẽ” hay không.
Khi quý vị nghe được những chuyện tầm phào, quý vị có tiếp
tục lắng nghe hay không. Nhưng Sào Phủ thì
lập tức bỏ đi ngay đến dòng sông để rửa sạch đôi tai của mình. Sào Phủ đã
không để ý rằng Hứa Do
cũng đang ở đó để cho con trâu của ông ta uống nước.
Hứa Do tình
cờ có mặt tại hạ nguồn bên bờ sông, đang cho trâu uống nước, ông ta đã ngạc
nhiên và tìm hiểu về hành động lạ thường này. Ông ta thắc mắc “ Này sao ông
rửa đôi tai mình làm gì?”. Sào Phủ chưa nói với ai về thỉnh cầu của nhà vua,
lúc bấy giờ mới trả lời cho ông bạn già của mình “Đức vua Nghiêu đã vừa đề
nghị tặng vương quốc này cho tôi. Những ngôn từ đó đã làm dơ bẩn đôi tai tôi
và tôi đang rửa tai”.
Hứa Do đáp
“Ông rửa đôi tai ông tại đây sẽ làm ô uế dòng nước.
Làm sao tôi có thể để con trâu của tôi uống những thứ nước dơ bẩn này?
”. Ngay sau đó, ông dẫn con trâu của mình ngược dòng lên thượng nguồn,
vì dòng nước dơ chảy xuống hạ nguồn. Hứa Do
không muốn để cho con trâu của ông phải uống những
thứ nước dơ bẩn này. Chà! Hai người này thật thanh khiết!. Họ thật
trong sạch và cao quý.
Chú
Thích của Ban Phiên Dịch Việt Ngữ Vạn Phật Thánh Thành:
(*) Nhan Uyên:
Nhan Hồi, họ Nhan, tên Hồi, tự là Tử Uyên, nên cũng gọi là Nhan Uyên, là con
của ông Nhan Do, người nước Lỗ. Nhan Hồi theo học với Đức Khổng Tử, và là
học trò giỏi nhứt trong số các học trò của Đức Khổng Tử.
Nhan Hồi nhà nghèo, ở trong ngõ hẹp, sống thanh bần với giỏ cơm bầu nước,
vui vẻ học đạo. Đức Khổng Tử khen là người hiền và có nhân. Năm Nhan Hồi 29
tuổi thì tóc đã bạc trắng. Nhan Hồi mất lúc còn rất trẻ, mới 31 tuổi.
|